Publiczne Przedszkole nr 9 "POD PLANETAMI"

Takie przygotowanie dziecka poprzez podawanie gotowych recept w formie bajki jest wspaniałym sposobem na zbliżenie z rodzicem i uspokojenie jego samego. Wtulony w mamę bądź tatę maluch szybciej zaakceptuje, że przedszkole to taka jego praca i jest w nim bardzo przyjemnie i pozna wielu kolegów i koleżanki.

Nauczyciele wyczuleni na zachowania dzieci i sposoby wspierania przedszkolaków sięgają do coraz to nowych metod i form pomocy. Niejednokrotnie rozmowy z dziećmi na temat ich lęków i stresów związanych np. z rozstaniem z rodzicami, z brakiem akceptacji rówieśników, czy też z nieradzeniem sobie w życiowych sytuacjach nie wystarczają. Wtedy należy sięgnąć po bezpieczną i przyjemną metodę pracy z dziećmi jaką jest bajkoterapia.

Na polskim rynku pojawiło się ogromnie dużo "bajek z podtekstem" czyli bajek terapeutycznych. Zajmują się one różnymi problemami dziecięcego życia. Podzielone są na trzy działy: relaksacyjne, psychoedukacyjne, psychoterapeutyczne.

Bajki psychoedukacyjne mają na celu zmianę pewnych zachowań dziecka, co jest bardzo szeroko rozumiane. Może to być przekonanie dziecka do sprzątania w swoim pokoju, jak i radzenie sobie z agresją rówieśników. Takie bajki dają pewne wzory zachowań, które powinny być realizowane. Nie może to być jednak moralizowanie ani nakłanianie.

Bajki psychoterapeutyczne mają bardziej rozbudowaną fabułę i są dłuższe niż psychoedukacyjne. Mają one na celu kompensację niezaspokojonych potrzeb – podniesienie samooceny. Bajka psychoterapeutyczna musi być mocno zakorzeniona w sytuacji dziecka, której dotyczy. Wybranie takiej bajki wymaga dobrej analizy emocji: lęku, strachu, smutku, których ma ona dotyczyć.

Bajka psychoterapeutyczna znajduje także zastosowanie w sytuacjach trudnych emocjonalnie, po przeżyciach: np. początki dziecka w przedszkolu, separacja rodziców, pojawienie się nowego dziecka w rodzinie, śmierć ulubionego zwierzątka, choroba w rodzinie czy nawet śmierć członka rodziny.

Zarówno bajki psychoedukacyjne, jaki i psychoterapeutyczne można wykorzystywać jako profilaktykę: gdy wiemy, że nastąpi jakaś trudna dla dziecka sytuacja, gdy już mamy do czynienia z konkretnym problem.

Bajki relaksacyjne nie służą do terapii. Mają za zadanie odprężyć, zrelaksować lub ukierunkować do znalezienia odpowiedniego miejsca wyciszenia, zredukować napięcie mięśniowe oraz usunąć zmęczenie. Są bardzo korzystne po wyczerpującym dniu w przedszkolu, do wyciszenia po stresującej wizycie u dentysty itp.

Akcja takich bajek powinna być spokojna, trwać 3-7 minut ważne, aby czytający sam był odprężony i w tle towarzyszyła muzyka.

Zajęcia z bajkoterapii może prowadzić każdy nauczyciel. Widząc problem sygnalizowany przez wychowanków dobiera odpowiednią bajkę i czyta w zaaranżowanej sytuacji: dobiera czas, miejsce, zaciemnienie, muzykę. Taka aranżacja sprawi, że czas spędzony z bajką będzie dla dzieci czymś specjalnym, będą wsłuchiwać się w nią w zupełnie inny sposób. Można wydzielić specjalne pomieszczenie w przedszkolu mające na celu wzmocnienie działania bajek terapeutycznych: pokój lekko zaciemniony, wprowadzający w nastrój czegoś ciekawego, fotel dla czytającego, lampka dająca nastrój, miękki dywan na podłodze lub coś innego dającego uczucie przytulności i bezpieczeństwa. Takie pomieszczenie wręcz samo przenosi dzieci w świat fantazji i bajek. Może to być również po prostu jakiś kąt w sali przygotowany do czytania, gdzie dzieci mogą ułożyć się wygodnie.

Nauczyciel powinien uzupełnić biblioteczkę o odpowiednią literaturę, aby spotkania z bajką terapeutyczną były owocne, i być przygotowanym na różne problemy.

Na rynku wydawniczym istnieje cała gama książek zajmujących się tą tematyką. Internet również prezentuje cały wachlarz różnorodnych bajek z możliwością wydruku, zakupienia, bądź też zamawiania bajek terapeutycznych specjalnie dla swojego dziecka - mających na uwadze konkretny problem.

Polecam kilka ciekawych stron internetowych i pozycji najczęściej wybieranych przez nauczycieli i rodziców.

· https://bajki-zasypianki.pl/bajki-terapeutyczne/

· http://www.psychologia.net.pl/katalog.php?level=20

· Bajki dla duszy – Maria Tibbar

· Bajki terapeutyczne cz.1 i cz.2 – Maria Malicka

W formie audiobooka https://www.youtube.com/watch?v=UuvWpAIwCXg

· Seria książeczek „Świat Emocji”

· Cudaczek Wyśmiewaczek - Julia Duszyńska

· Bajki które leczą cz.1 i cz.2 - Doris Brett

· Bajki na platformie YouTube m.in. na kanale „Bajkowanie” https://www.youtube.com/watch?v=AeCIBs7D8ec&t=171s

Chcąc jeszcze bardziej zaangażować się w bajkoterapię warto włączyć do niej rekwizyt w formie pacynki. Połączenie pracy z pacynką oraz metod bajkoterapii jest doskonałym uzupełnieniem zabaw z dziećmi.

Pacynka, lalka mówiąca ludzkim głosem, zwracająca się do dziecka, wykonująca przy tym ruchy, angażuje dziecko do myślenia. Dla niego jest to coś zupełnie nowego, nieznanego, przyciągającego uwagę. Dziecko zaczyna towarzyszyć pacynce w jej przygodach, często podobnych do swoich, przeżywa z nią dole i niedole, utożsamia się z bohaterem opowieści. Między pacynką a dzieckiem nie ma muru nieufności, nie ma przepaści wieku czy doświadczenia. Z pacynką dzieci łatwo i chętnie nawiązują kontakt, nie mają oporów, by opowiedzieć jej o tym, o czym nie odważyłyby się powiedzieć osobie prowadzącej zajęcia.

Słuchając pacynki, rozmawiając z nią, dziecko przenosi się do jej świata i zapomina o osobie, która nią kieruje. Czar działa. Sukcesem osoby prowadzącej takie zajęcia jest „niewidzialność”, zejście na drugi plan.

Dlatego tak ważna jest podstawowa umiejętność operowania pacynką, zmiana głosu i traktowanie pacynki jak osoby, zwłaszcza wtedy, kiedy odpoczywa.

Bajkoterapia z wykorzystaniem pacynki pozwala dziecku znaleźć realne rozwiązanie jego problemów, pozostawiając je w bezpiecznym świecie fikcji.

Pokazuje, że niekoniecznie musimy zdawać się na magię i czarodziejskie różdżki, aby dzieci były szczęśliwe. Czasem wystarczy dać im klucz do własnych emocji – pomóc im rozumieć i właściwie wyrażać uczucia.

Opracowała: Joanna Gwardecka